Erikson Psikososyal Gelişim Kuramı

Psikoloji tarihinin önde gelen kişilik gelişim kuramcılarından Erikson, Freun’ un teorisini geliştirerek Erikson Psikososyal Gelişim Kuramı oluşturmuştur. Bu kuram bireyin gelişimini, ergenlik döneminden yaşlılık çağına kadar sekiz evrede tanımlanmıştır.

Erikson, insan gelişiminde tanımladığı sekiz evrenin kritik rolüne dikkat çekmiştir. Bireyin, birbirini izleyen sekiz dönemde önemli gelişim görevlerini yerine getirdiğinin altını çizmiştir. Dolayısıyla Erikson psikososyal gelişim kuramı , bireylerin belirli bir krizi aşması gerektiği sekiz dönemden bahseder.   Bu sekiz gelişim evresi,  temelde birer çatışma dönemidir.  Kişi, bu çatışmayı çözebilirse,  bir sonraki gelişim evresine psikososyal olarak sağlıklı geçer.  

Erikson Psikososyal Gelişim Kuramı kapsamında insanın sekiz evresi :

1. Güvene karşı güvensizlik evresi 1 yaşına dek süren çağdır. Bu çağda bağlanma önemli bir sorun alanıdır. Erikson Psikososyal Gelişim Kuramı güvene karşı güvensizlik evresinde bebek,  annesi ya da bakımını sağlayan kişi ile kurduğu ilişki yoluyla temel bir güven oluşturur ve toplumsallaşma duygusu kazanır.  Dolayısıyla bebeğin bakımını veren kişi ile sağlıksız bir ilişki kurması, toplumsallaşma konusunda sorunların temelini atar.
2. Bağımsızlığa karşı utanç ve şüphecilik evresi, birinci yıldan üç yaşına dek süren evredir. Bu evrede çocuk, anne ya da bakımını veren kişilerden ayrılmak ister ve kendi gücünü ortaya koymaya, bağımsız hareket etmeye çalışır. Bu kurama göre bağımsızlığa karşı utanç ve şüphe evresinde çocuklar, özerklik kazanırlar ve özerklik ihtiyaçlarına karşılık aşırı korumacı ya da baskıcı tutum karşısında özgüvenleri zedelenebilir.
3. Girişkenliğe karşı suçluluk evresi Erikson kuramı için 3. evredir ve 3 yaş ile 6 yaş arasındaki çağdır. Çocuk, kendini neleri yapabileceğini keşfetmeye çalışır. Bu dönemde cezalandırma, çocukta psikolojik örselenmelere yol açarak, suçluluk duygusu geliştirir.
4. Erikson kuramı başarıya karşı aşağılık duygusu evresinde 6-12 yaş grubundaki çocuk, sosyalleşmeye başlar. Bu evrede çocuk için bir şeyleri başarma, bir işin başında olma, bir işi sonuna kadar devam ettirme önem kazanır. Bu evrede desteklenen çocuk özgüven geliştirirken, yaptıkları eleştirilen, desteklenmeyen çocuklar  da aşağılık duygusu gelişir.
5. Kimlik kazanmaya karşı rol karmaşası, Erikson Gelişim Kuramı içinde ergenlik çağıdır. Bu çağda ergen, kimlik geliştirmeye, kendini tanımaya çalışır. Kritik bir çağda ergenin başarılı ve özgüvenli bir kimlik geliştirememesi travmatik bir yaşantıya sebep olur.
6. Erikson kuramı  18-26 yaşları arasındaki bireylerin genç yetişkin olduğunu belirtir ve bu dönemi dostluk kazanmaya karşı yalnız kalma olarak adlandırır. Genç yetişkin bu dönemde dostluk, romantik ilişki, evlilik gibi konuları önceler.
7. Orta yetişkinlik dönemini kapsayan üretkenliğe karşı duraklama dönemi Erikson kuramı içinde 7. evredir. Bu dönemde birey, geçimini sağlamaya çalışır ve bu çağ bireyin üretken çağıdır.
8. Benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk evresi bu kurama göre bireyin ileri yaşlarına denk gelen çağdır. Bu çağda ölüm korkusu baskındır. Üretken bir yaşamın ardından alınan doyum bu evrede yaşlı bireyin mutlu olmasında etkilidir.

Erikson psikososyal gelişim kuramı örnekleri

Erikson Psikososyal Gelişim Kuramı örnekleri  gelişim evrelerinde çatışma ve gelişim görevlerine göre verilebilir.

• Başarıya karşı aşağılık duygusu geliştirmiş bir yetişkin örneğinde Erikson psikososyal gelişim kuramı örnekleri :  Lise döneminde resim dersine bir türlü girmek istemeyen ve resim dersini sevemeyen, yaptığı resimleri öğretmenine göstermekten korkan Ceren;  ilkokul öğretmeninden ‘sen de resim dersine hiç yetenek yok’ sözlerini duymuş ve bu sözleri hiç unutmamıştır.
• 32 yaşındaki Mehmet Bey, üniversite yıllarında ev arkadaşları ile sürekli sorunlar yaşamış, dostluk kavramına inancını yitirmiştir. Kendini çok yalnız hissetmektedir. Mehmet Bey’ in durumu Erikson kuramı örnekleri  arasında 6. gelişim evresi için geçerlidir.
• 72 yaşındaki Rukiye Hanım, hayatını çok boş geçirdiğini düşünmektedir. Bu nedenle de kendini huzursuz hissetmektedir. Rukiye hanım, Erikson kuramı örnekleri  arasında benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk geliştirmiş yaşlı bireye işaret etmektedir.

İlginizi çekebilir: Yaşamkent Dershane | En İyi Yaşamkent Dershane Fiyatları Yorumları Listesi